انواع هنر های نمايشی

هنرهای نمایشی شامل : انواع رقص، موسیقی زنده، اپرا، تئاتر ( زنده و عروسکی)، سینما. شعبده بازی و تردستی، داستان گویی، نمایش‌های سیرک (بندبازی، معرکه گیری، کار با حیوانات و نمایش‌های پهلوانی ) و سایر هنرهای مشابه است .

هنرمندان این نمایش‌ها با عنوانی چون : هنرپیشه، کمدین، رقصنده، شعبده بازان، نوازندگان و خوانندگان نام برده میشوتد .

رقص

رقص یا فَرخه (واژه پارسی آن) معمولاً به حرکت‌های انسان که برای بیان یک حالت انجام می‌گیرد گفته می‌شود. رقص می‌تواند در یک محیط اجرایی، روحانی یا اجتماعی اجرا شود.

به افرادی که به انجام رقص می‌پردازند رقصنده می‌گویند و به خود کنش رقص، رقصیدن یا رقص گفته می‌شود.

در فرهنگ معاصر ایرانی رقاص لفظی است با بار منفی که به رقصندگان باشگاه‌های شبانه از جمله رقص عریان عربی و رقص برهنه غربی اطلاق می‌شود. به کار بردن این لفظ برای کسانی که حرفه آنها نوعی از انواع رقص‌های هنری است ناپسند است.

انواع هنر رقص :رقص باله، رقص فولکلر . رقص بالروم، رقص آئینی

اپرا

اُپرا آمیزه‌ای از موسیقی و تئاتر است تا حقیقت به تصویر کشیده شود. از این رو برای خلق آثار اپرایی باید در دو بخش موسیقی و نمایش عالم بود تا پدیده‌ای درخور تحسین ایجاد کرد.

اپرا مجموعه‌ای است از هنرهای مختلف: موسیقی، ادبیات، فن بازیگری، طراحی صحنه، دکور و کارگردانی. اپرا از ارزنده‌ترین پدیده‌های جهان موسیقی است. طی چندین قرن اپرا با تحولات فراوان همه گونه رویدادها و سبکهای موسیقی را تجربه کرد و به تکامل رسید.

آوازهای اپرا شامل دو قسمت است:

آریا (Aria) که قسمت اصلی اپراست و خواننده در آن با آرایشهای آوازی، قدرت و مهارتش را ابراز می‌دارد.

رسیتاتیف (Recitatif) که نوعی از فن بیان و مکالمهٔ آوازی است و غالباً پیش از آریا قرار می‌گیرد. در اپرای ایتالیایی، رسیتاتیف رابط بین دو آریاست:

الف- رسیتاتیف ساده (Recitatif Secco) که آواز بدون ارکستر است و فقط با چند آکورد کوتاه همراهی می‌شود.

ب- رسیتاتیف آکامپانیه (Recitatif accampagne) که خواننده به همراهی ارکستر می‌خواند و بیشتر در اپراهای فرانسوی معمول است.

تئاتر

دلقک

اگر عبارت " هرگاه A نقش B را برای C بازی کند یک نمایش شکل گرفته است " را برای تعریف نمایش بپذیریم وابستگی غیر قابل انکار هنرهای نمایشی به سه مقوله ( بازیگر، نقش و تماشاگر)مشخص می‌شود . تئاتر در ساده‌ترین تعریف شکلی از نمایش است که علاوه بر این سه عامل وابسته به عوامل دیگری چون " محل نمایش، متن نمایشی، زمان اجرا و پروسه تولید تا ارائه دارد" با این تعریف نمایش‌های غیر داستانی در ردیف تئاترها قرار نمیگیرند.

تئاتر از کلمه یونانی " تئاترون " به معنی تماشاخانه یا محل تماشا گرفته شده است و شامل انواع مختلفی چون " نمایش زنده با بازیگر، نمایش‌های عروسکی، پانتومیم، تئاتر تلویزیونی، اپرا، باله، نمایش‌های موزیکال، نمایش رادیویی، نمایش‌های آئینی ( به شرط داشتن ساختار روایی ) و شکل های خاصی از نمایش‌های سنتی ملل و اقوام (برای نمونه : نقالی، پرده‌خوانی، نمایشنامه خوانی، تخت حوضی، تعزیه در ایران ) و نمونه‌های متعدد دیگری می‌باشد .

تئاتر امروزه از نظر ساختار و شکل ارائه گستردگی فراوانی یافته و شکل‌های گاه بدیعی چون (تئاتر خیابانی، تئاتر محیطی، تئاتر مواجه، تئاتر پوچی و ...) که برخی از آنها در شکل اجرا و تعدادی نیز در ساختار نمایشنامه دست به نو آوری زده اند

ریچارد فورمن، پیتر بروک، یرژی گروتوفسکی، خوان آکالایتیس، رابرت ویلسون، الیزابت لکامپت، پیتر سلارز، ژوزف اسووبودا، آندره سربن، آرین منوشکین و مارتا کلارک از جمله کارگردان‌هایی هستند که تئاتر را به گوناگونی شیوه‌ها و سیستم‌های ارتباطی آن تجربه کرده‌اند.

سيرك

رومیان اولین کسانی بودند که واژه سیرک را به کار بردند در آن زمان به محوطه وسیعی که محل نمایش‌های مهیجی همچون اسب دوانی، اکروبات، مسابقه ارابه رانی و کشتی بود سیرک گفته می‌شد. نوع جدید سیرک از سدهٔ ۱۷۰۰ میلادی آغاز به کار کرده‌است و در آن از شعبده باز، دلقک، اکروبات باز و همه نوع حیوان رام شده و حتی شیر و خرس هم استفاده می‌شود.

تاریخچه هنرهای نمایشی در غرب

دوره کلاسیک

سیرک

در اوایل قرن ۶ قبل از میلاد اولین حرکت‌های رسمی برای ایجاد سنت‌های نمایشی کلاسیک در یونان آغاز شد . نمایش‌های تراژدی و شادی‌نامه که ریشه در آئین‌های مذهبی یونان باستان داشتند شکل گرفت و با وجود نویسندگان بزرگی چون سوفوکل، اوریپید، آریستوفان و ... به سرعت پیشرفت کرد . این سنت بعدها توسط رومی‌ها ادامه یافت و شکل کپی برداری شده‌ای از نمایشها در روم همزمان باسایر نمایشهای سرگرم کننده دیگر چون " گلادیاتور بازی" و "مبارزات خونین پهلوانی" پیشرفت کرد .همزمان شکل جدیدی از نمایش پانتومیم در روم بوجود آمد که نوعی از تئاتر بی کلام بود . با ظهور دین مسیحیت و رشد قدرت و نفوذ کلیساها برای مدتی هرگونه فعالیت نمایشی ممنوع و حرام دانسته شد . اما حرکت هنر نمایش هرگز بطور کامل متوقف نشد و اینبار در قالب نمایشهای کارناوالی با موضوع "زندگی و آلام مسیح و حواریون " ونیز شکل جدیدی از نمایش‌های اخلاقی در فاصله قرون ۹ تا ۱۴ پدید آمد .

دوره رنسانس

نمايشگران دوره‌گرد

رنسانس در سال‌های ۱۳۰۰ از ایتالیا آغاز شد و در عرض سه قرن در سراسر اروپا انتشار یافت. به ندرت در دوره‌ای چنین کوتاه از نظر تاریخی، رخدادهای متعددی به وقوع می‌پیوندد. حال آنکه این قرن‌ها سرشار از تغییرات اساسی و فعالیت‌های بزرگ است. جهان امروزی نتیجهٔ همین فعالیت هاست، زیرا رنسانس پایه‌های اقتصادی، سیاسی، هنری و علمی تمدن‌های کنونی غرب را بنا نهاد.

دانش و هنر پیشرفتهای عظیمی در ایتالیای سدهٔ پانزدهم و شانزدهم بوجود آوردند. این احیای فرهنگی به رُنِسانس (یعنی نوزایش) مشهور شده‌است. دانشمندان، سرایندگان و فیلسوفانی ظهور کردند که با الهام از میراث اصیل روم و یونان با دیدگانی تازه‌تر به جهان می‌نگریستند. نقاش‌ها به مطالعهٔ کالبد انسان پرداختند و اعضای بدن انسان را به شیوهٔ واقع‌گرایانه‌ای نقاشی می‌کردند. فرمانروایان ساختمان‌ها و کارهای بزرگ هنری را سفارش دادند. این عقاید تازه بزودی در سراسر اروپا گسترش یافت.

در تاریخ هنر معمولاً دوران رنسانس را به این مراحل، بخش می‌کنند:

    آغازین (حدود ۱۳۰۰ - حدود ۱۴۲۰)

    پیشین (حدود ۱۴۲۰- حدود ۱۵۰۰)

    پسین یا اوج (حدود ۱۵۰۰ - حدود ۱۵۲۷)

در این دوران شکل‌های جدیدی از هنرهای نمایشی مانند " کمدیادلارته" و " باله " که گونه‌ای رقص نمایشی بود بوجود آمدند  اولین بالماسکه‌هاو نمایش‌های بداهه در قرن ۱۶ در انگلیس با ظهور بزرگان عرصه نمایش چون شکسپیر، بن جانسن، کریستوفر مارلو پدید آمدند که ترکیبی بودند از حرکات نمایشی، رقص همراه با موسیقی که هنرمندان آن با پوشیدن لباسهای عجیب که بطور استادانه‌ای طراحی شده بودند به هنرنمایی می‌پرداختند .

تاتر کودک ونوجوان در ایران وتشکیل گروه های نمایشی و اجرا در مدارس و مهد کودک ها کارگاه تاتر کودک (بومرنگ) از پیش رویان تاتر کودک ونوجوان در ایران با تولید نمایش های موزیکال ازسال ۱۳۸۴ و اجرای آنها در آمفی تاتر های ایران بخش خصوصی در تاتر را توسعه داده و تولیداتش از پر مخاظب ترین تاتر های کودک ونوجوان بوده